Jednym z elementów tzw. tarczy antykryzysowej, wprowadzonej Ustawą z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 374, ze zm.; dalej: „Specustawa COVID-19”) oraz Ustawą z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568; dalej: „Nowelizacja Specustawy COVID-19”) są regulacje prawne z zakresu prawa podatkowego.
Opracowali: adw. Piotr Pawłowski i adw. Paweł Pawłowski
I. Informacje ogólne.
Rozwiązania te znalazły się zarówno w samej Specustawie COVID-19, jak i w znowelizowanych przepisach Ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 900, ze zm., dalej: „Ordynacja podatkowa”) czy poszczególnych ustaw podatkowych, w szczególności w Ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznym (t.j. Dz.U. z 2019, poz. 1387 ze zm., dalej: „u.p.d.o.f.”), w Ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tj. Dz.U. Dz.U. z 2019, poz. 865 ze zm., dalej: „u.p.d.o.p.”) oraz w Ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020, poz. 106, ze zm., dalej: „u.p.t.u.”).
Omawiając wprowadzone zmiany wskazać należy, że co do zasady na podatnikach ciążą te same obowiązki co przed pojawianiem się kryzysu wywołanego pandemią COVID-19. Ustawodawca nie zdecydował się na generalne zaniechanie poboru podatków czy umorzenie zaległości podatkowych. Również terminy realizacji obowiązków wynikających z prawa podatkowego (np. składania deklaracji VAT i zapłaty podatku) w zasadzie zostały utrzymane.
Zmiany wprowadzone przez Ustawodawcę odnoszą się w szczególności do:
- przepisów ogólnych o zobowiązaniach podatkowych,
- poszczególnych podatków, zarówno bezpośrednich i pośrednich, jak i majątkowych (np. podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku dochodowego od osób prawnych, podatku od towarów i usług oraz podatku od nieruchomości),
- prawa karnego-skarbowego,
- postępowania podatkowego i kontrolnego.
Wiele z rozwiązań podatkowych wprowadzono tylko na okres stanu epidemii COVID-19 (np. przepisy o możliwości odliczenia od podatku dochodowego darowizn na zwalczanie epidemii wywołanej SARS-CoV-2), ale są również regulacje, które na trwałe wchodzą do systemu prawnego (np. e-paragony).
Do najważniejszych zmian w dziedzinie przepisów ogólnych o zobowiązaniach podatkowych można zaliczyć rezygnację ze stosowania opłaty prolongacyjnej w przypadkach związanych z odroczeniem terminu płatności podatku lub rozłożeniem zapłaty podatku na raty, albo odroczeniem lub rozłożeniem na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami. Jednocześnie minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, zaniechać w całości lub w części poboru odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (art. 15za specustawy COVID-19).
W zakresie podatków dochodowych (od osób fizycznych oraz od osób prawnych) należy wymienić następujące regulacje:
- umożliwienie wstecznego odliczania od podatku za 2019 r. straty podatkowej w 2020 r. (52k u.p.d.o.f. oraz art. 38f u.p.d.o.p.);
- umożliwienie odliczania darowizn przekazywanych na przeciwdziałanie pandemii COVID-19 ( 52n u.p.d.o.f. oraz art. 57b u.z.p.d.o.f. art. 38g u.p.d.o.p.);
- wydłużenie terminu płatności podatku od przychodów z budynków ( 52p u.p.d.o.f. i art. 38h u.p.d.o.p.);
- wyłączenie obowiązku podatkowego rozliczania przez poszkodowanych przez pandemię COVID-19 dłużników nieuregulowanych przez nich zobowiązań pieniężnych ( 52q u.p.d.o.f., art. 57c u.z.p.d.o.f., art. 38i u.p.d.o.p.);
- umożliwienie rezygnacji w trakcie roku podatkowego ze stosowania uproszczonej formy wpłacania zaliczek (1/12 wysokości podatku z roku poprzedniego) na podatek dochodowy (52r u.p.d.o.f. i art. 38j u.p.d.o.p.);
- umożliwienie jednorazowej amortyzacji środków trwałych nabywanych do wytwarzania towarów związanych z przeciwdziałaniem pandemii COVID-19, np. gogli ochronnych, rękawic jednorazowych itd.) ( 52s ust. 2 u.p.d.o.f. art. 38k ust. 2 u.p.d.o.p.);
- umożliwienie korzystania z ulgi B+R na etapie obliczania zaliczek ( 52t u.p.d.o.f. i art. 38l u.p.d.o.p.);
- umożliwienie korzystania z preferencyjnego opodatkowania dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (tzw. IP Box) na etapie zaliczek na podatek ( 52u u.p.d.o.f. oraz art. 38m u.p.d.o.p.);
- podwyższenie limitów niektórych zwolnień z podatku dochodowego od osób fizycznych oznaczonych dochodów, głównie świadczeń o charakterze socjalnym ( 52l u.p.d.o.f.);
- wprowadzenie zwolnienia z PIT niektórych świadczeń przyznawanych w związku z pandemią COVID-19 (np. postojowe ze Specustawy COVID-19) ( 52m u.p.d.o.f.);
- przedłużenie terminu wpłaty zaliczek pobranych w marcu i kwietniu 2020 r. od przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy oraz od zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego ( 52o u.p.d.o.f.);
- przedłużenie terminu do dokonania zawiadomień o dokonaniu płatności na rachunek spoza tzw. „białej listy” ( 15zzn Specustawy COVID-19).
W podatku od towarów i usług przewidziano następujące zmiany:
- opóźnienie rozpoczęcia stosowania tzw. matrycy VAT ( 58 Nowelizacji Specustawy COVID-19);
- opóźnienie wejście w życie przepisów o nowym pliku JPK_VAT, czyli JPK_V7M oraz JPK_V7K ( 63 Nowelizacji Specustawy COVID-19);
- umożliwienie przedsiębiorcom wydawania paragonów w formie elektronicznej,
tzw. e-paragony (art. 111 ust. 3a pkt 1 lit. b u.p.t.u.).
W zakresie podatku od nieruchomości przewidziano możliwość:
- wprowadzenia przez radę gminy zwolnień z podatku od nieruchomości;
- wprowadzenia przez radę gminy, za część 2020 r., zwolnienia z podatku od gruntów, budynków i budowli wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej.
W zakresie prawa karnego-skarbowego Specustawa COVID-19 przewiduje w art. 15zzj, że złożenie organowi podatkowemu zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) za 2019 r. oraz wpłacenie należnego podatku dochodowego od osób fizycznych po upływie terminu na jego złożenie, nie później jednak niż w terminie do dnia 31 maja 2020 r., jest równoznaczne ze złożeniem przez podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych zawiadomienia, o którym mowa w art. 16 § 4 ustawy z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (Dz.U. z 2020 r. poz. 19). Jednocześnie przewidziano, że w okresie stanu epidemii nie biegnie przedawnienie karalności czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia.
Co do postępowania podatkowego oraz kontroli podatkowej, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 bieg terminów procesowych i sądowych, m. in. W postępowaniach i kontrolach prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa oraz kontrolach celno-skarbowych nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.
Poniżej bardziej szczegółowo zostaną omówione niektóre z wyżej wymienionych zmian..
II. Omówienie wybranych zmian w zakresie prawa podatkowego wprowadzonych na mocy Specustawy COVID-19
1. Zwolnienie z obowiązku uiszczenia opłaty prolongacyjnej
Specustawa COVID-2019 w art. 15za przewiduje, że podatnicy nie będą musieli ponosić opłaty prolongacyjnej w związku z udzieleniem którejś z ulg w spłacie zobowiązań podatkowych przewidzianych w art. 67a § 1 pkt 1 lub 2 Ordynacji podatkowej, tj. odroczeniem terminu płatności podatku lub rozłożeniem zapłaty podatku na raty albo odroczeniem lub rozłożeniem na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami. Powyższe unormowanie odnosi się tylko do podatków stanowiących dochód budżetu państwa (np. podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek od towarów i usług). W tym miejscu należy wskazać, iż zgodnie z art. 57 § 1 Ordynacji podatkowej w decyzji organu podatkowego w przedmiocie odroczenia terminu płatności podatku lub rozłożeniem zapłaty podatku na raty albo odroczeniem lub rozłożeniem na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami, dotyczącej podatków stanowiących dochód budżetu państwa, organ podatkowy ustala opłatę prolongacyjną od kwoty podatku lub zaległości podatkowej. Stawka opłaty prolongacyjnej jest równa obniżonej stawce odsetek za zwłokę (art. 57 § 2 Ordynacji podatkowej), a wysokość opłaty prolongacyjnej oblicza się przy zastosowaniu stawki opłaty prolongacyjnej obowiązującej w dniu wydania decyzji, o której mowa powyżej (art. 57 § 3 Ordynacji podatkowej).
Zwolnienie z obowiązku uiszczenia opłaty prolongacyjnej jest możliwe tylko wtedy, gdy wniosek o udzielenie ulgi przewidzianej w art. 67a § 1 pkt 1 lub 2 Ordynacji podatkowej został złożony w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, epidemii albo stanu epidemii ogłoszonych w związku z COVID-19 albo w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu W zakresie podatków lokalnych decyzję może podejmować rada gminy, jako podmiot uprawniony do wprowadzania opłaty prolongacyjnej.
Powyższa regulacja znajduje zastosowanie także do osób wymienionych w art. 57 § 8 Ordynacji podatkowej, czyli do płatników lub inkasentów, następców prawnych oraz osób trzecich.
2. Odliczenie przez przedsiębiorców straty podatkowej poniesionej w związku z epidemią koronawirusa SARS-CoV-2
Jednym z najważniejszych uregulowań w zakresie podatków dochodowych jest umożliwienie przedsiębiorcom wstecznego odliczania od podatku za 2019 r. straty podatkowej w 2020 r. (art. 52k u.p.d.o.f. oraz art. 38f u.p.d.o.p.). Unormowanie to stanowi modyfikację ogólnych zasadach obniżania dochodu o stratę z danego roku podatkowego.
Przedsiębiorca, zarówno na podstawie przepisów u.p.d.o.f, jak i u.p.d.o.p, ma prawo obniżyć dochód o poniesioną stratę podatkową. Zgodnie z art. 9 ust. 3 u.p.d.o.f. podatnik może obniżyć o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty, albo obniżyć jednorazowo dochód uzyskany z tego źródła w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5.000.000 zł, nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego pięcioletniego okresu, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty. Analogicznie rozliczenie straty podatkowej normuje art. 7 ust. 5 u.p.d.o.p.
Dzięki rozwiązaniom wprowadzonym Specustawą COVID-19, przedsiębiorcy, którzy ponieśli stratę w związku z epidemią koronawirusa, będą mogli szybciej odliczyć ją od dochodu.
Zgodnie z dodanym do u.p.d.o.f. art. 52 k, podatnicy PIT, którzy ponieśli w 2020 r. stratę z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz uzyskali w tym roku łączne przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej niższe o co najmniej 50% od łącznych przychodów uzyskanych w 2019 r. z tej działalności, będą mogli jednorazowo obniżyć o wysokość tej straty, nie więcej jednak niż o kwotę 5 000 000 zł, odpowiednio dochód lub przychód uzyskany w 2019 r. z pozarolniczej działalności gospodarczej. W tym celu podatnicy PIT powinni złożyć korektę zeznania za 2019 r.
Przez łączne przychody należy przy tym rozumieć sumę przychodów uwzględnianych przy obliczaniu podatku na podstawie u.p.d.o.f. oraz ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Z podobnych preferencyjnych warunków odliczenia straty podatkowej skorzystać mogą również podatnicy CIT, z różnicą wynikającą z tego, że ich rok podatkowy nie musi pokrywać się z rokiem kalendarzowym. I tak, podatnicy CIT, którzy z powodu COVID-19 ponieśli stratę w roku podatkowym, który rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2020 r. a zakończy się po dniu 31 grudnia 2019 r., lub rozpoczął się po dniu 31 grudnia 2019 r. a przed dniem 1 stycznia 2021 r. oraz uzyskali w roku podatkowym, o którym mowa wyżej, przychody niższe o co najmniej 50% od przychodów uzyskanych w roku podatkowym bezpośrednio poprzedzającym ten pierwszy rok podatkowy, na podstawie nowowprowadzonego do u.p.d.o.p art. 38f mogą jednorazowo obniżyć o wysokość tej straty, nie więcej jednak niż o kwotę 5 000 000 zł, dochód uzyskany w roku podatkowym bezpośrednio poprzedzającym wskazany wcześniej rok podatkowy.
W przypadku upływu terminu do złożenia zeznania lub złożenia zeznania za rok podatkowy, w którym dokonywane jest obniżenie, podatnik będzie musiał złożyć korektę zeznania.
W przypadku zarówno podatku dochodowego od osób fizycznych, jak i podatku dochodowego od osób prawnych, pozostała część straty za 2020 r., nierozliczona w sposób preferencyjny, będzie odliczana na ogólnych zasadach (art. 9 ust. 3 u.p.d.o.f., art. 7 ust. 5 u.p.d.o.p., art. 11 u.z.p.d.).
3. Umożliwienie odliczania darowizn przekazywanych na przeciwdziałanie pandemii COVID- 19
W myśl dodanego do u.p.d.o.f. art. 52n przewidziano, że od podstawy obliczenia podatku w podatku dochodowym od osób fizycznych, w celu obliczenia podatku lub zaliczki, podatnik może odliczyć darowizny przekazane od dnia 1 stycznia 2020 r. do dnia 30 września 2020 r. na przeciwdziałanie COVID-19[1]. Przedmiotowego odliczenia można dokonać jedynie wtedy, gdy darowizna dokonana została na rzecz:
- podmiotu wykonującego działalność leczniczą, wpisanego do wykazu, o którym mowa w art. 7 Specustawy o COVID-19 (w przepisie tym mowa jest o podmiotach wykonujących działalność leczniczą oraz lekarzach i lekarzach dentystach udzielających świadczeń opieki zdrowotnej w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 wpisanych do wykazu opracowywanego przez właściwego miejscowo dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w porozumieniu z wojewodą);
- Agencji Rezerw Materiałowych z przeznaczeniem na cele wykonywania zadań ustawowych;
- Centralnej Bazy Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych z przeznaczeniem na cele wykonywania działalności statutowej.
Wielkość odliczenia zależna jest od tego, w którym momencie darowizna została dokonana. I tak w przypadku darowizny przekazanej:
- do dnia 30 kwietnia 2020 r. – odliczeniu podlega kwota odpowiadająca 200% wartości darowizny;
- w maju 2020 r. – odliczeniu podlega kwota odpowiadająca 150% wartości darowizny;
- od dnia 1 czerwca 2020 r. do dnia 30 września 2020 r. – odliczeniu podlega kwota odpowiadająca wartości darowizny.
Prawo odliczenia warunkowane jest nie samym zawarciem umowy darowizny, lecz jej faktycznym przekazaniem.
Nie podlegają odliczeniu od podatku darowizny, które już wcześniej podatnik odliczył na podstawie ogólnych przepisów prawa podatkowego, np., na rzecz organizacji pożytku publicznego.
Jeżeli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane podatkiem od towarów i usług, za kwotę darowizny uważa się wartość towaru wraz z podatkiem od towarów i usług, w części przekraczającej kwotę podatku naliczonego, którą podatnik ma prawo odliczyć zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej darowizny. Przy określaniu wartości tych darowizn stosuje się odpowiednio art. 19 u.p.d.o.f., co oznacza, że wartością darowizny jest wartość określona w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak wartość przedmiotu darowizny, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej. Podatnicy korzystający z odliczenia darowizny są obowiązani wykazać kwotę przekazanej darowizny, kwotę dokonanego odliczenia oraz dane pozwalające na identyfikację obdarowanego w zeznaniu rocznym. Trzeba też wspomnieć, że w przypadku zwrotu dokonanej darowizny, obdarowany jest obowiązany przekazać urzędowi skarbowemu informacji o zwróconej podatnikowi darowiźnie, w terminie miesiąca od dnia dokonania zwrotu.
4. Umożliwienie wydawania paragonów w formie elektronicznej, tzw. e-paragony
Specustawa COVID-19 wprowadziła do Ustawy o podatku od towarów i usług nowy przepis art. 111 ust. 3a. pkt. 1 u.p.t.u., w myśl którego podatnicy prowadzący ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących są obowiązani wystawić i wydać nabywcy paragon fiskalny lub fakturę z każdej sprzedaży:
- w postaci papierowej lub
- za zgodą nabywcy, w postaci elektronicznej, przesyłając ten dokument w sposób z nim uzgodniony.
Motywem wprowadzenia przedmiotowej regulacji była m. in. chęć uniknięcia kontaktu miedzy sprzedawcą, podczas której mogłoby dojść do transmisji wirusa SARS-CoV-2. Nie można jednak tracić z pola widzenia, że wprowadzenie tzw. e-paragonów było już od kilku miesięcy planowane przez Ministra Finansów[2].
Z powyższej regulacji wynika niezbicie, że wydanie paragonu w postaci elektronicznej (tzw. e-paragonu) możliwe jest wyłącznie za zgodą nabywcy, przy czym zgoda ta może być wyrażona w jakikolwiek sposób. Jeśli takiej zgody nie ma, pozostaje jedynie wystawienie paragonów w tradycyjnej postaci (papierowej). Ustawodawca nie wyjaśnił, w jaki sposób mogłyby być przesyłane nabywcy e-paragony. Z istoty formy elektronicznej wynika jednak, że możliwe byłoby to albo poprzez e-mail albo za pośrednictwem wiadomości SMS.
5. Ulgi w zakresie podatku od nieruchomości
Daleko idące ulgi dla przedsiębiorców przewidziano w przypadku podatku od nieruchomości. I tak, stosownie do art. 15p Specustawy COVID-19: „Rada gminy może wprowadzić, w drodze uchwały, za część roku 2020, zwolnienia z podatku od nieruchomości: gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, wskazanym grupom przedsiębiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19”. Uchwała Rady Gminy podjęta na podstawie art. 15p Specustawy COVID-19 (zwolnienie z płatności podatku) ma zastosowanie do
- wyodrębnionych grup przedsiębiorców,
- takich przedsiębiorców, których płynność uległa pogorszeniu,
- jedynie w przypadku gruntów wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej.
Poza zwolnieniem z podatku od nieruchomości, rada gminy może zastosować inne rozwiązanie, tj. przedłużyć terminy płatności rat podatku od nieruchomości. To drugie rozwiązanie przewiduje art. 15q Specustawy COVID-19, zgodnie z którym „Rada gminy może przedłużyć, w drodze uchwały, wskazanym grupom przedsiębiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19, terminy płatności rat podatku od nieruchomości, płatnych w kwietniu, maju i czerwcu 2020 r., nie dłużej niż do dnia 30 września 2020 r.”. Uchwała rady gminy podjęta na podstawie art. 15q (przesuniecie terminu płatności rat podatku) Specustawy COVID-19 zawsze ma zastosowanie do:
- wyodrębnionych grup przedsiębiorców,
- takich przedsiębiorców, których płynność uległa pogorszeniu.
Ustawa natomiast nie zawiera w tym przypadku wymogu „wykorzystania gruntu do prowadzenia działalności gospodarczej”.
Wydaje się, że rada gminy powinna wprost w uchwale przewidzieć, które grupy przedsiębiorców są objęte ich zakresem. Uważam, że uchwała powinna robić to dwojako.
Po pierwsze, omawianym wsparciem uchwała może obejmować wszystkie bądź niektóre grupy przedsiębiorców wymienione w § 8. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Są to kategorie przedsiębiorców, wobec których ustanawiano zakaz bądź też istotne ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej (np. zakłady fryzjerskie, salony tatuażu). Rada gminy może przyjąć, że w przypadku takich przedsiębiorców nastąpił
Po drugie, uchwała może obejmować również inne grupy przedsiębiorców, które co prawda nie napotykają na formalne wyłączenia bądź też ograniczenia w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej, faktycznie jednak ich płynność finansowa jest zagrożona (można tu wymienić chociażby adwokatów, których obroty spadają na skutej istotnego ograniczenia działalności sądów w czasie stanu epidemii). Kryteria objęcia wsparciem przedsiębiorców z tej drugiej grupy też powinny zostać zdefiniowane w uchwale. Można się tu posłużyć np. definicją przedsiębiorcy, u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19, zawartą w art. 15g ust. 1 Specustawy COVID-19[3].
6. Przedłużenie terminu do dokonania zawiadomień o dokonaniu płatności na rachunek spoza tzw. „białej listy”
Artykuł 15zzn Specustawy COVID-19 wydłużył, na cały okres stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonych w związku z COVID-19, termin na zawiadomienie Szefa KAS o płatności na rachunek spoza wykazu podatników VAT, czyli tzw. białej listy składane na podstawie art. 117ba § 3 Ordynacji podatkowej. Zawiadomienie to pozwala podatnikowi utrzymać możliwość zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów mimo zapłaty za transakcję o wartości ponad 15 tys. zł na rachunek spoza białej listy.
Termin na złożenie zawiadomienia, o którym mowa wyżej, został wydłużony z 3 do 14 dni.
7. Zawieszenie terminów czynności procesowych
Stosownie do art. 15zzs. ust. 1. Specustawy COVID-19 w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 bieg terminów procesowych i sądowych, między innymi w:
- postępowaniach sądowych, w tym sądowoadministracyjnych,
- postępowaniach egzekucyjnych,
- postępowaniach karnych skarbowych,
- postępowaniach w sprawach o wykroczenia,
- postępowaniach i kontrolach prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa,
- kontrolach celno-skarbowych
– nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.
Warto podkreślić, że Ustawodawca zdecydował się nie na przerwanie biegu terminów przedawnienia, lecz na ich zawieszenie. Oznacza to, że u po ustaniu stanu epidemii terminy procesowe czy sądowe nie będą biegły od nowa, lecz od momentu, w którym do szło do zawieszenia.
Zawieszenie omawianych terminów następuje z mocy prawa, organy władzy publicznej (w tym organy podatkowe) nie muszą wydawać żadnych postanowień w tym względzie.
Wątpliwości może wywoływać to, czy zwieszenie „działa” od daty wejścia w życie ustawy, czyli od dnia 31 marca 2020 r., czy też wstecznie – od daty ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego (stan zagrożenia epidemicznego wywołanego COVID-19 został wprowadzony w dniu 13 marca 2020 r. rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. z 2020 r., poz. 433, 441, 461 i 478). Uważam, że do zawieszenia postępowań podatkowych i kontroli podatkowych doszło dopiero z dniem 31 marca 2020 r., czyli w dacie wejścia w życie Nowelizacji Specustawy COVID-19. Nowelizacja Specustawy COVID-19 w tym aspekcie nie przewidziała retroaktywnego działania omawianej regulacji.
Strona albo kontrolowany może jednak być obowiązany do dokonania czynności na wezwanie organu, jeśli organ wykaże, że wymaga tego interes publiczny lub ważny interes strony albo kontrolowanego (art. 15zzs. ust. 4 Specustawy COVID-19).
III. Podsumowanie
Rozwiązania Tarczy Antykryzysowej w zakresie podatków można określić mianem fragmentarycznych. Nie polegały one na zaniechaniu poboru podatków czy wprowadzeniu zmian systemowych w dziedzinie opodatkowania. Trudni też powiedzieć, aby przyświecała im jakaś spójna koncepcja. Wydaje się, że prawodawca powinien rozważyć wprowadzenie dalej idących, względnie bardziej spójnych, instrumentów wsparcia przedsiębiorców w dziedzinie prawa podatkowego.
[1] Przez przeciwdziałanie COVID-19 rozumie się wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków, w tym społeczno-gospodarczych, choroby, jaką jest COVID-19 (zob. art. 2 ust. 2 Specustawy COVID-19).
[2] Zob. https://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/1450529,wirtualne-kasy-e-paragony-2020.html (dostęp: 15.04.2020 r.)
[3] Przez spadek obrotów gospodarczych na gruncie art. 15g ust. 9 Specustawy COVID-19 rozumie się spadek sprzedaży towarów lub usług, w ujęciu ilościowym lub wartościowym:
- nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego, lub
- nie mniej niż o 25% obliczony jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego, przypadającego po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1, w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.
Opracowali: adw. Piotr Pawłowski i adw. Paweł Pawłowski