Tarcza antykryzysowa wprowadza pożyczkę udzielaną mikroprzedsiębiorcom.
opracowali: Bartosz Ulczycki, red. adw. Michał Kibil
Tarcza antykryzysowa wprowadza pożyczkę udzielaną mikroprzedsiębiorcom, czyli – zgodnie z ustawą z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców – podmiotom, które w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniały łącznie następujące warunki:
- zatrudniały średniorocznie mniej niż 10 pracowników,
- osiągnęły roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.
Warunki uzyskania pożyczki
Do uzyskania pożyczki w wysokości do 5 000 złotych niezbędne jest:
- złożenie poprawnie sporządzonego wniosku do Powiatowego Urzędu Pracy właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności gospodarczej po ogłoszeniu naboru przez dyrektora PUP (większość PUP, jeżeli nie wszystkie, już ogłosiły nabór na składanie wniosków),
- prowadzenie działalności gospodarczej przez mikroprzedsiębiorcę przed dniem 1 marca 2020 r.,
- złożenie oświadczenia o stanie zatrudnienia na dzień 29 lutego 2020 r. w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy,
- złożenie powyższych oświadczeń pod rygorem odpowiedzialności karnej, które zgodnie z art. 233 Kodeksu karnego zagrożone są karą pozbawienia wolności do 8 lat.
Aby wniosek został możliwie najszybciej rozpatrzony, należy złożyć go za pośrednictwem portalu praca.gov.pl i opatrzyć podpisem zaufanym albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Jeżeli nie mamy takiej możliwości wniosek należy złożyć w postaci papierowej bezpośrednio we właściwym Urzędzie Pracy lub za pośrednictwem poczty, co niestety znacząco przedłuża okres oczekiwania i obniża nasze szanse na uzyskanie pożyczki, ponieważ środki będą dysponowane zgodnie z polskim przysłowiem „kto pierwszy ten lepszy”.
Pożyczka jest oprocentowana w wysokości 0,05 stopy redyskonta weksli przyjmowanych przez Narodowy Bank Polski w skali roku, a oprocentowanie jest stałe.
Udzielana jest na okres 12 miesięcy, w którym to okresie należy ją spłacić, natomiast pierwszą ratę należy uiścić dopiero po upływie 3 miesięcy od dnia jej udzielenia. Ustawodawca zostawił Radzie Ministrów możliwość przedłużenia okresu spłaty pożyczki w drodze rozporządzenia.
Jak wynika z informacji pochodzących ze stron internetowych Urzędów Pracy[1], mikroprzedsiębiorcy niezatrudniającemu pracowników nie przysługuje pożyczka. Mamy przy tym poważne wątpliwości co do takiej interpretacji. Co wynika jednoznacznie z przepisów, przedsiębiorcy niezatrudniającemu pracowników pożyczka przysługuje, a jedynie nie będzie mógł się ubiegać o umorzenie pożyczki (odmiennie w Tarczy 2.0., o której w dalszej części). Tarcza antykryzysowa 1.0. w postanowieniach dotyczących pożyczki nie przewiduje warunku udzielenia pożyczki w postaci zatrudniania pracowników, a jedynie wskazuje, że umorzenie pożyczki będzie przysługiwało pod warunkiem braku zmniejszenia stanu zatrudnienia. Jednocześnie zwracamy uwagę, iż mikroprzedsiębiorcą jest podmiot zatrudniający do 10 pracowników, czyli także niezatrudniający nikogo. Do czasu jednak, aż Powiatowe Urzędy Pracy nie zmienią swojego stanowiska, są małe szanse, aby (nawet jeżeli interpretacja Urzędów Pracy w naszej ocenie jest niewłaściwa) pożyczkę uzyskać.
Mając na uwadze fakt, iż nowelizacją z dnia 16 kwietnia 2020 r. Tarcza 2.0 wprowadziła inny warunek umorzenia pożyczki, Urzędy Pracy będą zmuszone do zmiany powyższego stanowiska, a co za tym idzie, będą zobowiązane do udzielenia pożyczek także przedsiębiorcom, których stan zatrudnienia na dzień 29 lutego 2020 r. wynosił 0.
Określenie stanu zatrudnienia
Wśród części przedsiębiorców wątpliwość wzbudza określenie stanu zatrudnienia oraz w jaki sposób dokonać takowego wyliczenia. Stan zatrudnienia w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy odnosi się do pracowników zatrudnionych wyłącznie na podstawie umowy o pracę. Jeżeli przedsiębiorca zatrudnia 2 pracowników, każdego w wymiarze połowy etatu, to stan zatrudnienia w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy wynosi 1 etat.
Natomiast jeżeli przedsiębiorca zatrudnia 18 pracowników na pół etatu – wymiar czasu pracy wyniesie 9 etatów, lecz nie przysługuje mu pożyczka, ponieważ nie jest mikroprzedsiębiorcą (przekroczył warunek zatrudnienia mniej niż 10 pracowników).
Czy przedsiębiorca musi szczegółowo rozliczyć się z pożyczki?
Nie, ustawa nie nakłada na przedsiębiorców takiego obowiązku. Pożyczka jest udzielana na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. Środki z niej pochodzące można wydać na bieżące potrzeby przedsiębiorcy, tj. zapłata wynagrodzeń pracowników, zapłata czynszu itp. Niemniej, we wniosku nie trzeba dokładnie wskazać na co jaka kwota zostanie przeznaczona. Nie przewidziano takiego obowiązku również przy wniosku o umorzenie pożyczki, a zatem nikt nie będzie weryfikował jej przeznaczenia.
Niemniej §2 wzoru umowy o pożyczkę opublikowany na stronach PUP zobowiązuje przedsiębiorcę do wykorzystania pożyczki zgodnie z jej celem tj. na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej.
Czy pożyczka podlega zajęciu komorniczemu?
Z uwagi na brak uregulowania tego aspektu w ustawie, należy wskazać, że jest wysokie ryzyko, iż komornik w trakcie postępowania egzekucyjnego będzie mógł zająć środki pochodzące z pożyczki. Jedynie co do świadczenia postojowego Ustawodawca w art. 15zu ust. 3 wskazał, iż ze świadczenia postojowego nie dokonuje się potrąceń i egzekucji.
Kiedy pożyczka podlega obowiązkowemu umorzeniu?
Tarcza 1.0 przewidywała, że pożyczka ulega umorzeniu, jeżeli przedsiębiorca przez 3 miesiące od dnia jej udzielenia nie zmniejszył stanu zatrudnienia w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy w stosunku do jego stanu na dzień 29 lutego 2020 r., to podlega ona umorzeniu wraz z odsetkami.
Natomiast zgodnie z nowelizacją, warunkiem umorzenia pożyczki jest dalsze prowadzenie działalności gospodarczej przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki.
Czy umorzenie następuje automatycznie?
Nie. Do umorzenia pożyczki należy złożyć wniosek o umorzenie, którego wzór jest załącznikiem nr 2 do wniosku o udzielenie pożyczki. Wniosek o umorzenie pożyczki należy złożyć do Powiatowego Urzędu Pracy w terminie 14 dni od dnia upływu 3 miesięcy od udzielenia pożyczki.
Co jeżeli pożyczka nie będzie spłacana pomimo braku jej umorzenia?
Jeżeli mikroprzedsiębiorca opóźni się w spłacie co najmniej 2 rat pożyczki, Starosta reprezentowany przez Dyrektora Urzędu Pracy będzie uprawniony do wypowiedzenia umowy pożyczki, co będzie skutkowało natychmiastową wymagalnością kwoty pozostałej do spłacenia wraz z odsetkami. Nie dotyczy to naturalnie sytuacji, w której pożyczka zostaje umorzona.
[1] https://warszawa.praca.gov.pl/-/11923033-tarcza-antykryzysowa-niskooprocentowana-pozyczka-z-funduszu-pracy-dla-mikroprzedsiebiorcow, https://czestochowa.praca.gov.pl/-/11992116-pozyczka-dla-mikroprzedsiebiorcy-wyjasnienia;
opracowali: adw. Bartosz Ulczycki, red. adw. Michał Kibil