W specustawie przewidziano również formę dofinansowania wynagrodzeń pracowników ze środków przyznawanych przez urząd pracy (starostę). Takie rozwiązanie przewidziane zostało wyłącznie w stosunku do mikro-, małych i średnich przedsiębiorców, którzy odnotowali spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia pandemii.
opracowali: apl. adw. Karolina Barszczewska, red. adw. Michał Kibil
Do grupy beneficjentów zaliczać będziemy więc wszystkie podmioty, które w jednym z ostatnich dwóch lat obrotowych:
- zatrudniały mniej niż 250 pracowników, i
- ich roczny obrót nie przekraczał 50 mln euro lub roczna suma bilansowa nie przekraczała 43 mln euro.
⇒ MIKROPRZEDSIĘBIORCA – przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:
- a) zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz
- b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.
⇒ MAŁY PRZEDSIĘBIORCA – przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:
- a) zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz
- b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro;
– i nie jest mikroprzedsiębiorcą.
⇒ ŚREDNI PRZEDSIĘBIORCA – przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:
- a) zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz
- b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro;
– i nie jest małym przedsiębiorcą.
GRUPA PRACOWNIKÓW OBJĘTYCH DOFINANSOWANIEM
Niemałe wątpliwości budzi ustalenie posiadania statusu mikro-, małego albo średniego przedsiębiorcy pod kątem liczby zatrudnianych pracowników. Jak wskazują definicje z ustawy Prawo przedsiębiorców mowa tutaj o pracownikach, tj. osobach zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru.
Rodzi się wobec tego pytanie: Co z osobami zatrudnionymi na podstawie umów cywilnoprawnych?
Zgodnie z założeniami prezentowanego rozwiązania – dofinansowanie obejmuje osoby zatrudnione na podstawie:
- umowy o pracę;
- umowy o pracę nakładczą;
- umowy zlecenia;
- innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;
- innej niż stosunek pracy na rzecz pracodawcy będącego rolniczą spółdzielnią produkcyjną lub inną spółdzielnią zajmującą się produkcją rolną, jeżeli z tytułu wykonywania tej pracy zarobkowej podlegają obowiązkowi ubezpieczeń: emerytalnemu i rentowemu (z wyjątkiem pomocy domowej zatrudnionej przez osobę fizyczną).
Wobec tego zasadnym byłoby przyjąć, że dla ustalenia statusu przedsiębiorcy należy brać pod uwagę również te grupy zatrudnionych. Tymczasem badając przepis pod kątem jego literalnego brzmienia takie założenie ciężko jest przyjąć. Tym samym o dofinansowanie będzie mógł się starać także podmiot zatrudniający co prawda do 249 pracowników, ale równolegle zatrudniający nawet kilkaset osób na umowach cywilnoprawnych.
SPADEK OBROTÓW GOSPODARCZYCH
Warunkiem otrzymania dofinansowania od starosty jest wykazanie spadku obrotów gospodarczych przedsiębiorstwa, rozumianego jako zmniejszenie sprzedaży towarów lub usług w ujęciu ilościowym lub wartościowym obliczone jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie dofinansowania, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego, przy czym za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.
⇒ Co to oznacza w praktyce?
Jeżeli wniosek zdecydujemy się złożyć 8 kwietnia 2020 r., to do porównania będziemy brali 2 następujące po sobie miesiące (wedle wyboru wnioskodawcy), które muszą miesić się pomiędzy 1 stycznia 2020 r. a 8 kwietnia 2020 r. Jako że u znacznej części przedsiębiorców spadek obrotów narastał w perspektywie czasu, najprawdopodobniej najniższe obroty będą się pojawiały bezpośrednio przed złożeniem wniosku, niemniej jednak nie można zapominać o możliwości odwołania się do wcześniejszych miesięcy.
Analogicznie rzecz się będzie miała przy porównywaniu dwóch miesięcy 2020 r. z analogicznym okresem z roku poprzedniego.
W każdym przypadku (o czym nie można zapominać) spadek obrotów musi być powiązany z wystąpieniem pandemii. Powinniśmy się więc oprzeć pokusie odwoływania się do spadku obrotów między styczniem i lutym, jeżeli faktyczną przyczyną spadku nie był Covid-19.
WYSOKOŚĆ DOFINANSOWANIA
Dofinansowanie przyznawane jest na pokrycie części kosztów wynagrodzeń pracowników oraz należnych od nich składek na ubezpieczenia społeczne. Wysokość przyznanego dofinansowania zależeć będzie od wielkości spadku obrotów gospodarczych przedsiębiorstwa.
Ustawodawca przewidział w tym względzie 3 pułapy:
| min. 30% spadku obrotów |
Dofinansowanie maksymalnie w kwocie stanowiącej sumę 50% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem wraz z należnymi od ich wynagrodzeń składkami ZUS nie więcej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę powiększonego o składki ZUS w odniesieniu do każdego pracownika, tj. maksymalnie 1533 zł na dofinansowanie każdego pracownika i/lub współpracownika. |
| min. 50% spadku obrotów |
Dofinansowanie maksymalnie w kwocie stanowiącej sumę 70% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem wraz z należnymi od ich wynagrodzeń składkami ZUS i jednocześnie nie więcej niż 70% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę powiększonego o składki ZUS w odniesieniu do każdego pracownika, tj. maksymalnie 2146 zł na dofinansowanie każdego pracownika i/lub współpracownika. |
| min. 80% spadku obrotów |
Dofinansowanie maksymalnie w kwocie stanowiącej sumę 90% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem wraz z należnymi od ich wynagrodzeń składkami ZUS i jednocześnie nie więcej niż 90% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę powiększonego o składki ZUS w odniesieniu do każdego pracownika, tj. maksymalnie 2760 zł na dofinansowanie każdego pracownika i/lub współpracownika. |
Warunek zachowania dofinansowania to utrzymanie deklarowanego we wniosku poziomu zatrudnienia pracowników objętych wnioskiem przez okres, na który przyznane zostało dofinansowanie.
⇒ Co to oznacza w praktyce?
Jeżeli pracodawca będzie pobierał dofinansowanie przez okres 3 miesięcy, to w tym okresie, nie będzie mógł rozstać się z żadnym z pracowników, których wskazał przy składaniu wniosku o dofinansowanie.
Warunek ten budzi wiele wątpliwości interpretacyjnych. Z jednej strony literalna jego wykładnia nie dopuszcza sytuacji, w której stan zatrudnienia nie zmienia się, ale pracodawca zwolni jednego pracownika i w jego miejsce zatrudni nowego. Ponieważ ustawodawca nie wyłączył tylko możliwości likwidacji stanowiska pracy, ale nakazał utrzymanie stanu zatrudnienia, całkowicie wykluczone wydaje się rozwiązanie z pracownikiem umowy o pracę także z przyczyn stojących wyłącznie po jego stronie (w tym w drodze zwolnienia dyscyplinarnego). Prawo pracy nie przewidywało dotąd tak szerokiej ochrony nawet względem kobiet w ciąży, czy też osób w wieku przedemerytalnym, szczególnie mając na względzie sankcje za naruszenie obowiązków pracowniczych. Co wymaga podkreślenia, całkowicie niejasną będzie sytuacja, w której pracownik sam złoży wypowiedzenie. W tym jednak wypadku, żądanie od pracodawcy zwrotu środków (o ile pracodawca swoim działaniem nie doprowadził do zwolnienia się z pracy przez pracownika) należałoby traktować co najmniej jako nadużycie prawa. Z drugiej strony (którą też trzeba mieć na względzie) zakaz nie obejmuje złożenia pracownikowi wypowiedzenia umowy w trakcie pobierania świadczenia. Tym samym, dosyć ryzykowne, aczkolwiek prawidłowe na gruncie treści ustawy, wydaje się złożenie pracownikowi oświadczenia o wypowiedzeniu w trakcie pobierania świadczenia, tak tylko aby okres wypowiedzenia skończył się nie wcześniej niż z ostatnim dniem za który pobierane jest świadczenie.
| SANKCJA | W przypadku niedochowania powyższego warunku, pracodawca będzie zobowiązany zwrócić kwotę dofinansowania bez odsetek od czasu, kiedy przestał spełniać warunki jego otrzymania. Przewidzianym ułatwieniem ma być tutaj wypłacanie dofinansowania w miesięcznych transzach po uprzednim złożeniu przez pracodawcę oświadczenia o zatrudnianiu w danym miesiącu pracowników objętych wnioskiem (a następnie zawartą ze starostą umową), kosztach ich wynagrodzeń oraz wysokości należnych od nich składek według stanu na ostatni dzień miesiąca, za który jest wypłacane dofinansowanie. |
Co interesujące, przepisy w żaden sposób nie ograniczają możliwości obniżania pracownikom wymiarów czasu pracy, czy też zawierania porozumień o obniżeniu wynagrodzenia przestojowego, we wskazanym okresie pobierania w/w świadczeń.
Dofinansowanie będzie wypłacane w miesięcznych transzach. Maksymalny okres na jaki można je otrzymać wynosi 3 miesiące. Specustawa dopuszcza jednak sytuację, w której Rada Ministrów w drodze rozporządzenia przedłuży okres pobierania dofinansowania.
Zgodnie z aktualnym brzmieniem ustawy:
Dofinansowanie, o którym mowa w ust. 1, może być przyznane mikroprzedsiębiorcom, małym oraz średnim przedsiębiorcom w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców na okres nie dłuższy niż 3 miesiące, przypadające od miesiąca złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 10.
Istotnym jest także, że przedsiębiorca nie może otrzymać dofinansowania w części, w której te same koszty zostały lub zostaną dofinansowane z innych środków publicznych, bez względu na to czy pochodzą one z innych rozwiązań specustawy, czy też nie. Powyższe poważnie ogranicza możliwość otrzymania dofinansowania m.in. na dofinansowanie stanowiska z PFRON’u.
WNIOSEK
Wniosek o dofinansowanie do wypłaty części wynagrodzeń i związanych z nimi składek należy złożyć do powiatowego urzędu pracy właściwego ze względu na siedzibę przedsiębiorcy lub miejsce wykonywania pracy przez pracowników.
Termin na jego złożenie nie jest natomiast terminem określonym kalendarzowo. Uzależniony jest od tego, kiedy dyrektor konkretnego powiatowego urzędu pracy ogłosi nabór wniosków. Od tego dnia przysługiwać będzie 14 dni na złożenie wniosku.
| We wniosku o przyznanie dofinansowania przedsiębiorca oświadcza o: | 1. wystąpieniu spadku obrotów gospodarczych w określonej wysokości w związku ze stanem pandemii;
2. braku przesłanek do ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy; 3. niezaleganiu w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń́ Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca trzeciego kwartału 2019 r.; 4. posiadaniu statusu mikroprzedsiębiorcy, małego albo średniego przedsiębiorcy; 5. zatrudnianiu pracowników objętych wnioskiem; 6. wysokości wynagrodzenia każdego z pracowników objętych wnioskiem i należnych od tego wynagrodzenia składek na ubezpieczenia społeczne; 7. numerze rachunku bankowego albo numerze rachunku prowadzonego w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej właściwego dla prowadzonej działalności gospodarczej. |
Co także podkreślamy w części o dofinansowaniach z FGŚP, jako że powyższe oświadczenia (w tym to o braku przesłanek do ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy) składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, przedsiębiorca powinien wyraźnie zweryfikować, czy to, co oświadcza jest prawdziwe (szczególnie wtedy kiedy pod wpływem kryzysu przestał spłacać swoje bieżące zobowiązania).
Obecnie powiatowe urzędy pracy rozpoczęły już nabór przedmiotowych wniosków, udostępniając wnioskodawcom przygotowane wcześniej formularze, które należy wypełnić. Co ciekawe, część urzędów pracy po rozpoczęciu naborów je anulowała i wyznaczyła nowe terminy, pozostawiając wcześniej złożone wnioski jako bezprzedmiotowe. Trzeba więc w przypadku tego dofinansowania ciągle trzymać rękę na pulsie.
opracowali: adw. Karolina Barszczewska, red. adw. Michał Kibil