Mediacja (łac. mediatio od mediare 'być w środku, pośredniczyć’ od medius 'środkowy; bezstronny’) – to metoda rozwiązywania sporów i konfliktów, w której osoba trzecia (mediator) pomaga stronom we wzajemnej komunikacji, określeniu swoich interesów i wspólnych kwestii do dyskusji oraz dojściu do wspólnie akceptowalnego konsensu, czyli ugody.
Proces ten ma charakter dobrowolny, poufny i nieformalny. Nie ma sztywnych reguł ani przepisów regulujących przebieg mediacji.
Mediacje są dobrowolnym i poufnym procesem dochodzenia przez strony do rozwiązania sporu, prowadzonym w obecności osoby trzeciej cieszącej się ich zaufaniem – mediatora; mediatorem może być ktoś zupełnie stronom obcy (adwokat), jak i osoba im bliska (np. brat, siostra, koleżanka). Mediacja ma na celu stworzenie stronom warunków umożliwiających osiągnięcie dobrowolnego porozumienia, a nie narzucenie im jakiegoś autorytatywnego rozwiązania, co różni ją od innej alternatywnej metody rozstrzygania sporów, jaką jest arbitraż.
W przypadku sporu na tle prawnym celem mediacji jest jego zakończenie, zwłaszcza w postaci ugody zawartej przez strony w wyniku mediacji (ustalającej wysokość zadośćuczynienia, odszkodowania lub nakładającej na strony inne obowiązki i zobowiązania prawne, ustalające alimenty, czy kontakty z dzieckiem).
Mediacje różnią się od rozstrzygnięć autorytatywnych (w tym sądowych, arbitrażowych) przede wszystkim tym, że ich celem nie jest ustalenie, kto ma rację, ale wypracowanie rozwiązania jakie zadowala obie strony sporu i na jakie w związku z tym mogą one przystać dobrowolnie.
Mediacja skupia się na poszukiwaniu rozwiązań, możliwych do zastosowania na przyszłość. Nie ma na celu dogłębnego analizowania przeszłości, przepracowywania emocji. Nie jest zatem formą terapii rodzinnej.