22 września 2023 r. w gmachu sądu w Rzymie 26 europejskich prawników, członków Jury Międzynarodowej Nagrody Praw Człowieka im. Ludovica Trarieux, zdecydowało o przyznaniu Międzynarodowej Nagrody Praw Człowieka im. Ludovica Trarieux za roku 2023 adwokatce z Białorusi – Julii JURHILEWICZ (Yuliya Yurhilevich), obrończyni praw człowieka z Izby Adwokackiej w Grodnie. Począwszy od roku 2016, obok nagrody dla obrońcy praw człowieka (pierwszym laureatem nagrody był Nelson Mandela), przyznawana jest również nagroda specjalna, honorująca instytucję zrzeszającą prawników, która w szczególny sposób wpisała się w wartości leżące u podstaw nagrody. Rok temu otrzymała ją Izba Adwokacka w Warszawie. W tym roku Izba Adwokacka w Tunisie.
Nagroda indywidulana
Julia JURHILEWICZ – Yuliya Yurhilevich (43 l.) obrończyni praw człowieka z Izby Adwokackiej w Grodnie, została za swoją zawodową działalność jako adwokatki (reprezentowanie opozycjonistów w wielu spraw „politycznych” wniesionych po wyborach w 2020 r.) skazana na sześć lat więzienia w kolonii karnej. Jest prawniczką z 18-letnim doświadczeniem.
Jest dobrze znana z reprezentowania więźniów politycznych, takich jak artysta Alies Puszkin (który zmarł w więzieniu 11 lipca 2023 r.), muzyk rockowy Igar Bantsar, bloger Vadimati i innych więźniów w sprawach politycznych, takich jak Artem Boyarsky i Andriej Sokołowski. Broniła przed sądem Olgi Verameenki ze sklepu „Ametnasts”, która została przymusowo zatrzymana 3 czerwca 2021 r. po przeszukaniu przez policję sklepu „Admetnasts” w Grodnie.
23 lutego 2022 r. Okręgowa Izba Adwokacka w Grodnie wykluczyła ją z izby z powodu „systematycznego łamania prawa”. Jak podaje Defenders.by, przyczyną zwolnienia ze stanowiska była skarga zastępcy prokuratora obwodu grodzieńskiego kwestionująca jej „profesjonalizm”. Następnie została oskarżona o nagłaśnianie swojego pozbawienia stanowiska oraz udzielanie Pawłowi Mażejce, niezależnemu dziennikarzowi i liderowi lokalnej niezależnej grupy „Centrum życia miasta”, informacji na temat więźniów politycznych na Białorusi, w szczególności na temat dysydenckiego artysty Alesia Puszkina, uznanego za działacza politycznego, który zmarł w białoruskim więzieniu z nieznanej przyczyny w lipcu 2023 r. Zawiadomienie o pozbawieniu Julii Jurhilewiczj uprawnień zawodowych i wygaśnięciu licencji jest obecnie dostępne na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości Białorusi.
Po cofnięciu jej prawa jazdy w lutym 2022 roku opuściła Białoruś i udała się do Polski. Wyjechała z Białorusi do Polski, ale po powrocie na Białoruś została 30 sierpnia 2022 r. aresztowana. Władze wkroczyły do jej mieszkania. Tego samego dnia zatrzymali także Pawła Mażejkę za przekazywanie informacji białoruskiej stacji informacyjnej Biełsat z siedzibą w Polsce, która 3 listopada 2021 r. została uznana za „organizację ekstremistyczną”. Władze twierdzą, że „w drodze wcześniejszego spisku” dzieląc się tymi publicznie dostępnymi informacjami, Mażejka i Jurhilewicz współpracowali w „działalności ekstremistycznej” oraz „unieważnili wartości i cele [białoruskiego] społeczeństwa i państwa”, „świadomie rozpowszechniając fałszywe informacje”.
26 lipca 2023 roku Sąd Okręgowy w Grodnie rozpoczął proces Julii Jurhilewicz i Pawła Mazheiki. Zostali oskarżeni na podstawie części 2 art. 361-4 kodeksu karnego („Inne ułatwianie działalności ekstremistycznej, popełnione wielokrotnie przez grupę osób na podstawie wcześniejszej zmowy”). Oboje jako więźniowie polityczni nie przyznali się do winy. Julia Jurhilewicz twierdziła, że była przetrzymywana w nieludzkich warunkach i nie pozwolono jej zapoznać się z aktami jej sprawy.
Podczas pierwszej rozprawy sądowej zarówno Jurhilewicz, jak i Mazheika (wcześniej skazani w 2002 r. na dwa lata więzienia za „zniesławienie prezydenta”, zanim zostali sekretarzami prasowymi kandydata na prezydenta Alexandre’a Milinkévitcha w 2006 roku) odwrócili się plecami do sali sądowej, aby zaprotestować przeciwko tej kpinie ze sprawiedliwości. Julia Jurhilewicz miała na sobie więzienną szatę z napisem „cela karna N2” na plecach, co wskazywało, że podczas tymczasowego aresztowania była izolowana. Następnej nocy Aleś Puszkin zmarł w swoim więzieniu wiek 57 lat.
Proces Jurhilewicz naznaczony był licznymi nieprawidłowościami. Nie pozwolono jej przygotować własnej obrony przed postawionymi jej zarzutami przed procesem, co stanowi naruszenie jej prawa do sprawiedliwego procesu wynikającego z międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka, w tym art. 14 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych (MPPOiP), którymi Białoruś jest związana jako Państwo-Strona.
26 lipca 2023 r. Julia Jurhilewicz została skazana na sześć lat pozbawienia wolności w kolonii karnej. Paweł Mażejka na sześć lat kolonii karnej o średnim rygorze.
Według Białoruskiego Stowarzyszenia Prawników Praw Człowieka sprawa przeciwko Jurhilewiczowi i Mażeice została zaaranżowana „wyłącznie w celu zastraszenia prawników i uniemożliwienia im jakiegokolwiek rozgłosu w zakresie ich działalności zawodowej”.
Specjalne wyróżnienie dla instytucji
Specjalne Wyróżnienie Jury przyznawane jest co roku adwokaturze, która wyróżniła się zaangażowaniem w służbę niezależności prawników, wzorową walką o praworządność i szczególnie bolesnymi konsekwencjami doznanymi w służbie praw człowieka. W tym roku to wyróżnienie dla instytucji zostało przyznane Izbie Adwokackiej w Tunisie.
Jury stwierdziło, że w latach 2022/2023 Izba Adwokacka w Tunisie zmobilizowała się do protestu przeciwko atakom na praworządność i niezależność prawników oraz oskarżeniom wnoszonym przeciwko prawnikom tunezyjskiej Izby Adwokackiej, w szczególności arbitralnym pozbawieniom wolności orzeczonym przez niektórych sędziów.
W ramach protestów Adwokatura w Tunisie zdecydowanie potępiła w październiku 2022 r. postępowanie sądowe wszczęte przeciwko Hayet Jazzar i Ayoubowi Ghedamsi, ściganymi przez sędziego okręgu Kartagina za przedstawienie sędziemu wniosku o zrzeczenie się prawa na rzecz innego sądu ze względu na brak bezstronności, naruszenia proceduralne i naruszenia praw podstawowych swoich klientów. W następstwie tej mobilizacji 12 października 2022 r. na rozprawie stawiło się 250 prawników wraz ze swoimi kolegami, aby ich bronić.
Izba Adwokacka w Tunisie zmobilizowała się także w trakcie postępowania wszczętego w styczniu 2023 r. przeciwko Ayachi Hammamiemu, byłemu Ministrowi Praw Człowieka, ściganemu przez Ministra Sprawiedliwości za „rozpowszechnianie fałszywych plotek w celu naruszenia praw innych osób i bezpieczeństwa publicznego” oraz za rzekomą krytykę wymiaru sprawiedliwości. Ponad 140 prawników z palestry w Tunisie pojawiło się, aby bronić swojego kolegi.
FOTO: bielsat.eu