Upadłość konsumencka w czasie epidemii

Przedstawione poniżej dane mają charakter informacyjny i poglądowy. Zwracamy uwagę, że w konkretnych sytuacjach omawiane przepisy prawa mogą znajdować inne zastosowanie. Zachęcamy do konsultowania przypadków indywidualnych z adwokatami naszej Izby. Rejestr adwokatów jest dostępny pod adresem: https://rejestradwokatow.pl/adwokat

24 marca 2020 r. weszła w życie nowelizacja ustawy prawo upadłościowe zmieniająca przepisy dotyczące upadłości konsumenckiej. Zmiany mają skrócić i przyśpieszyć postępowanie, co w trudnej sytuacji gospodarczej powstałej na skutek epidemii może okazać się pomocne dla osób, które popadną w stan niewypłacalności. Zgodnie z nowymi przepisami:

• sprawy z zakresu upadłości konsumenckiej będą mogły być rozpoznawane w trzech trybach:

1. uproszczonym: dotyczy dłużników pozbawionych majątku i posiadających niewielu wierzycieli; w tym trybie m.in. syndyk będzie przygotowywał projekt planu spłaty wierzycieli jednocześnie z listą wierzytelności oraz planem podziału funduszy masy upadłości co ma przyśpieszyć postępowanie;
2. zwyczajnym: dotyczy dłużników o złożonej sytuacji prawnej; postępowanie będzie prowadzone zgodnie z przepisami części pierwszej prawa upadłościowego tj. na zasadach ogólnych;
3. układowym: dłużnik, jak dotychczas, będzie mógł zawrzeć z wierzycielami układ dotyczący spłaty zadłużenia na okres nieprzekraczający 5 lat;

• w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości Sąd określi, w jakim trybie będzie prowadzone postępowanie; o prowadzeniu postępowania upadłościowego w trybie określonym w art. 491¹ 2 (tj. trybie zwyczajnym) sąd będzie mógł postanowić również po ogłoszeniu upadłości;
• Sąd nie będzie badał przyczyn niewypłacalności osoby składającej wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej na etapie jego rozpoznawania; w całości uchylony został art. 491⁴ prawa upadłościowego, w którym określone były przesłanki negatywne ogłoszenia upadłości konsumenckiej;
• przyczyny niewypłacalności będą miały wypływ na ustalenie planu spłaty i umorzenie zobowiązań:

1. jeśli upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa plan spłaty wierzycieli może zostać ustalony na okres do 7 lat (art. 491¹⁵ 1a prawa upadłościowego);
2. jeśli upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań, Sąd wyda postanowienie o odmowie ustalenia planu spłaty i umorzenia zobowiązań (art. 491^14a 1 pkt. 1) prawa upadłościowego);

• możliwa będzie przygotowana likwidacja składników majątku dłużnika o znacznej wartości (tzw. „pre-pack”);
• do masy upadłości nie będzie wchodzić część dochodu upadłego określana zależnie od tego czy upadły ma na utrzymaniu inne osoby, czy też nie (art. 63 ust. 1a i 1b prawa upadłościowego); dodatkowo, uwzględniając szczególne potrzeby upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu (stan zdrowia, potrzeby mieszkaniowe itp.) sędzia-komisarz na wniosek upadłego lub syndyka będzie mógł w inny sposób określić część dochodu upadłego podlegającą wyłączeniu z masy upadłości;
• ustanowienie rozdzielności majątkowej na podstawie orzeczenia sądu w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest co do zasady bezskuteczne w stosunku do masy upadłości, ale były małżonek upadłego będzie miał możliwość żądania uznania rozdzielności majątkowej za skuteczną w stosunku do masy upadłości, jeżeli w chwili powstania rozdzielności majątkowej nie wiedział o istnieniu podstawy do ogłoszenia upadłości, a powstanie rozdzielności majątkowej nie doprowadziło do pokrzywdzenia wierzycieli;
• umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty będzie możliwe jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli; jeśli niezdolność ma charakter tymczasowy, Sąd umorzy zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli warunkowo tj. pod warunkiem, że w terminie pięciu lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli upadły ani żaden z wierzycieli nie złoży wniosku o ustalenie planu spłaty wierzycieli na skutek którego sąd uzna, że ustała niezdolność upadłego do dokonywania jakichkolwiek spłat;
• do okresu spłaty ustalonego w planie spłaty wierzycieli zaliczać się będzie okres od upływu sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia upadłości do dnia ustalenia planu spłaty wierzycieli.

Opracowanie: adw. Barbara Trzeciak